To pierwszy tak poważny egzamin w życiu dziecka. i wcale nie nazywa się egzaminem, ale sprawdzianem.
Od jego wyniku nie zależy, a przynajmniej nie powinno czy uczeń dostanie się do "swojego" gimnazjum czy "lepszej" klasy, ale ma to być przede wszystkim forma podsumowania pracy naszych dzieci w szkole podstawowej, którą właśnie kończą oraz informacja dla nauczyciela w gimnazjum, jakie umiejętności opanował uczeń, a jakie nie. Mimo to im bliżej terminu sprawdzianu tym bardziej robi się nerwowo. Taka atmosfera udziela się nawet bardziej dorosłym - nauczycielom i rodzicom niż samym uczniom. Jednak już teraz trzeba o sprawdzianie wiedzieć jak najwięcej. Przyjrzeć się mu i zacząć ćwiczenia. W ostatniej chwili nie da się niczego nadrobić. To nie sprawdzian z kilku lekcji, na którą można wykuć w przeddzień. Sprawdzian bada bowiem umiejętności ucznia, które rozwijał i doskonalił przez cały okres nauki w szkole podstawowej. Nie na jednej lekcji, ale na różnych przedmiotach.

Pięć umiejętności
Zadań na sprawdzianie szóstoklasisty są tak dobierane, by sprawdzić pięć ważnych umiejętności uczniów. Te umiejętności to:

• czytanie;
• pisanie;
• rozumowanie;
• korzystanie z informacji;
• wykorzystywanie wiedzy w praktyce.

Czytanie

Pierwsza umiejętność to czytanie. Chodzi tu o odczytywanie i rozumienie sensu tego, co czytamy. Na sprawdzianie uczeń musi przeczytać i zrozumieć fragmenty tekstów w arkuszu egzaminacyjnym, zrozumieć, o czym mówią. Szóstoklasista może dostać różne teksty do analizy i z każdym powinien sobie poradzić. Np. dokumenty, baśnie, ogłoszenia, listy, zaproszenia, itp. Analizując je, uczeń powinien posługiwać się terminami takimi jak: wątek, narracja, bohater, zwrotka, refren. To czytanie jest rozumiane szeroko - chodzi nie tylko o teksty literackie, także wykresy, mapy. Uczeń powinien znać zamieszczane tam symbole i oznaczenia.

Pisanie

By dobrze wypaść na sprawdzianie, powinien umieć napisać: opowiadanie, opis przedmiotu, sprawozdanie z wycieczki, notatkę, streszczenie, list, instrukcję, zaproszenie, ogłoszenie. Dostanie punkty za gramatykę, ortografię, interpunkcję i kompozycję pracy (czy jest spójna, czy wnioski ucznia wynikają z wcześniejszych zdań itd.). Pisanie na sprawdzianie to nie tylko wypracowanie, krótkie formy tekstowe. Ocenia się także umiejętność przedstawiania informacji na mapach czy wykresach.

Rozumowanie i korzystanie z informacji

Uczeń wykorzystuje je, rozwiązując np. zadania, które wymagają porządkowania rozmaitych informacji - układania ich chronologicznie, alfabetycznie itp. Inne zadania sprawdzają też, czy uczeń dostrzega przyczyny i skutki wydarzeń. W jeszcze innych uczeń ma zaproponować rozwiązanie przedstawionej w arkuszu sytuacji albo przytoczyć argumenty za takim czy innym wyborem. Zadania mogą np. dotyczyć codziennych sytuacji, jakie mogą się przytrafić uczniowi.

Wykorzstywanie wiedzy w praktyce

Tę umiejętność bada właściwie cały sprawdzian. A szczególnie zadania, w których uczeń musi np. obliczyć nie pole prostokąta, lecz powierzchnię działki.

Co może zrobić rodzic ?
Do sprawdzianu przygotowuje szkoła, ale rodzice mogą pomóc swoim dzieciom. Aby wiedzieć jak, trzeba się najpierw dowiedzieć od nauczyciela, w jakim stopniu dziecko opanowało poszczególne umiejętności. Jeśli ma co nadrabiać, powinniśmy poradzić się nauczyciela, jakie ćwiczenia robić z uczniem w domu. Jeśli dopiero w szóstej klasie się dowiemy, że uczeń ma poważne trudności np. z czytaniem ze zrozumieniem, to ich nadrobienie będzie bardzo trudne. Generalnie im starsze jest dziecko, tym trudniej nadrabiać zaległości.